Het behoort tot de Dodekanese, het ligt op slechts 20 km van de Turkse kust en is bekend bij alle bergbeklimmers vanwege zijn bergen.
We hebben het over niets anders dan het mooie Kalymnos.

Natuursponzen: het “zachte goud” van Kalymnos

De lokale bevolking zegt vaak: “Toen God de aarde schiep, gooide Hij gewoon een paar stenen in de richting van Kalymnos. Het is moeilijk te geloven dat wat we ooit als een vloek zagen, nu een zegen is “. En zij menen het.

Door haar natuur zonder vruchtbaar land en zonder speciale middelen om de levens van haar volk zeker te stellen, gaf Kalymnos haar inwoners slechts één keuze: de zee. Dus verdienden de eilandbewoners jarenlang hun dagelijks brood met het vissen, in het bijzonder naar het “zachte goud”. Dit is een veel voorkomende uitdrukking die al jaren  voor de natuurlijke sponzen werd gebruikt, die in overvloed op de zeebodem te vinden waren. Door dit soort “vissen” werd Kalymnos vele jaren een rijk eiland. Het is heel kenmerkend dat sponsduikers de enige professionals waren die  in gouden Britse ponden werden betaald.

Natuurlijk, als we het aantal zwart geklede vrouwen of gehandicapten beoordelen, waren de kosten hiervan erg hoog. Hoewel de realiteit tegenwoordig heel anders is, zijn er meer dan slechts weinigen die afstand van de nieuwe “orde der dingen” nemen en ze herinneren zich hun tweede thuis onder water … Ze zoeken de actie en het risico waarmee ze zijn opgegroeid. Toen de Kalymnos-duikers naar de lente uitkeken.

Het verleden

Laatste voorbereidingen

De voorbereidingen begonnen vanaf februari en als de dag van vertrek dichterbij kwam, leefde iedereen in de koorts van de ‘lange reis’. Uitrustingen werden gerepareerd, schepen werden uitgerust, bemanningen werden verzameld en overeenkomsten werden getekend … Het eiland werd omgevormd tot een zoemende bijenkorf waar zijn bijen non-stop rond zoemden . Een groot feest dat de laatste avond voor het vertrek plaatsvond en waaraan het hele eiland deelnam, was het einde van dit deel.

Nieuwe Griekse cursussen beginnen in september.
Vind hier de juiste voor jou!

Geconfronteerd met het onbekende

Niemand wist zeker of hij na deze reis zijn geliefde personen weer zou zien.
Sponsduikers waren erg jong, tussen 17 en 27 en ze doken tot op grote dieptes, met ontoereikende uitrusting. Onveilige decompressie, slechte voeding, vaak haaien … waren slechts enkele van de gevaren. Degenen die niet de kans om te overleven en het plezier van de terugreis te ervaren, werden begraven op kleine eilandjes in de buurt van de plaats waar ze aan het duiken waren. Desondanks was de nood van Kalymniërs om te overleven dringend en het toerisme was nog steeds een onbekend hoofdstuk.
Het is dus heel begrijpelijk waarom het laatste feest vóór het vertrek zo belangrijk was en dat iedereen voor de “lange reis” met elkaar verzoend was .

De volgende ochtend volgde het vertrek. Mannen namen afscheid van hun moeders, vrouwen en kinderen en lieten genoeg geld voor de hele zomer achter. Ze vertrokken in groepen van 40 tot 50 boten (= “kaikia”) en reisden maanden lang, op weg naar Libië. Ook tijdens hun reis bleven ze in groepen varen.

In die periode van het jaar kon men op het eiland alleen vrouwen, kinderen, weduwnaars en kreupelen vinden. Vrouwen droegen zwarte kleren als een teken van verdriet over het dodelijke gevaar waarin hun geliefden verkeerden. Pas met hun terugkomst vond leven zijn normale ritmes. Het feest begon als de eerste schepen aan de horizon verschenen. Als hun vlag hoog was, was alles in orde, maar als een boot naderde met een vlag halverwege de mast, was dit een teken dat iemand van de bemanning ontbrak.

Leer meer over de onbekende kant van Griekenland en je geliefde bestemmingen.

Meer details over de jacht op het “zachte goud” vindt u in de documentaire van Bengt Borjesson (met Engelse ondertiteling) in twee delen:
Voorbereidingen en het sponsduiken
Het leven aan boord en de reis terug

Herinneringen uit het “zachte gouden tijdperk”

Tot een paar decennia geleden verzamelden Kalymnische duikers tot een miljoen sponzen, die over de hele wereld werden geëxporteerd. Het basisinkomen van de meeste families op Kalymnos kwam toen van het sponsvissen.
Langzamerhand veranderde de situatie: intensieve visserij heeft het aantal sponzen op de zeebodem verminderd. Synthetische producten maakten de concurrentie enorm en bovendien zorgden het gevaar en de moeilijkheid ervoor dat jonge mensen op zoek gingen naar andere werk opties dan de bestaande.

Het “mission-impossible” dat ooit een eenrichtingsstraat was en jarenlang de identiteit van het eiland bepaalde is vandaag een vergeten traditie geworden. Natuursponzen in toeristenwinkels, oude foto’s, sommige ouderen of gehandicapten die nostalgisch naar de zee kijken en sommige mannen van middelbare leeftijd die over hun jeugdherinneringen praten,  zijn het enige dat van het “zachte gouden tijdperk” van Kalymnos overgebleven is.

De  nieuwe realiteit

Tegenwoordig is de realiteit anders. Tienduizenden mensen bezoeken het eiland elk jaar om naar de rotsen te klimmen. Italiaanse klimmers lijken de bestemming in 1996 te hebben ontdekt en sindsdien “beklimt” iedereen. Het Climbing Festival is in oktober. De herfst is altijd de beste periode om te klimmen.
De lokale bevolking is blij, zelfs als ze de vreugde van het klimmen niet lijken te begrijpen. Ze zijn geboren duikers.
Duiken is het op één na sterkste punt van het eiland. Scheepswrakken, riffen, onderwatergrotten … Daarom is op Kalymnos de enige openbare school voor duikers van Griekenland, maar ook vele anderen die zich ertoe verbinden ons een veilige rondleiding in en ervaring van de wereld onder water te geven.

Een bezoek aan Kalymnos blijft altijd een plezier. De grootste vreugde komt van de mensen die authentiek, eerlijk en oprecht zijn gebleven, zonder het in het minste door het alledaagse toerisme van hun plaats te veranderen. Ze zijn het type mensen dat gewend is om te strijden voor hun leven zonder iets voor vanzelfsprekend aan te nemen, maar eenvoudig als een geschenk.

                                          © Lato,
Het Griekse Taal– & CultuurCentrum van Amsterdam