Tradities, geesten en Carnaval

Legenden blijven altijd een belangrijk deel van onze traditionele achtergrond. En zelfs al weten we dat ze niets met de werkelijkheid te maken hebben, we houden ze als een geheime schat bij ons. Een van hen is de “geest van Harmena” in Centraal Griekenland (in de regio van Amfissa) die altijd in de “nacht van geesten” komt, tijdens carnaval.
Er wordt gezegd dat de geesten de zielen zijn van mensen of dieren die ronddwalen in het gebied, maar de geest van “Harmena” is misschien de bekendste.

Een liefdesverhaal, een leerlooier en een geest!

En zoals de meeste verhalen begint ook dit verhaal ook met een grote liefde!

Er wordt gezegd dat jaren geleden in Amfissa een jonge man, Konstantis, leefde. Hij was knap, groot, jong maar bovenal was hij eerlijk. Hij werkte in de leerlooierij van zijn oom, in de buurt van Harmena. Hij had moeite om zijn brood te verdienen, maar hij was gelukkig. Hij was jong, hij hield van een mooi meisje, Lenio, en zij hield van hem.
Lenio was een mooi en goedhartig meisje en ze hielp haar vader met de wijngaarden en de olijfbomen die ze hadden. Ze was enig kind en samen met Kostantis maakte ze dromen voor hun gemeenschappelijke toekomst.

Op een ochtend laadde Konstantis zijn kar met gloednieuw leer en verliet de stad. Hij moest ze afleveren en nieuwe gereedschappen kopen voor zijn werk. Wekenlang toerde hij van stad tot stad en van dorp tot dorp en de bestellingen voor nieuwe vellen leer namen toe.
Al zijn inspanningen wierpen hun vruchten af en na een tijdje keerde hij terug naar Amfissa met een ring voor zijn geliefde. Hij liep ongeduldig naar Lenio’s huis om haar vader haar hand te vragen. Maar hoe dichter hij bij haar thuis kwam, hoe angstiger hij werd. Het huis was afgesloten en verlaten.
Hij hoorde van de buren en van zijn vriend Yiannos over de onverwachte dood van zijn geliefde.

Lenio was naar de waterput van Harmena gegaan om vers water te halen. Plots brak er een woeste storm uit. Een bliksemschicht trof haar en ze viel daar, naast de put, dood neer. Lenio’s ouders werden ondergedompeld in diepe droefheid. Ze konden de dood van hun enige dochter niet aan, ze verkochten alles en verlieten de stad.
Kostantis was niet opgewassen tegen de smartelijke dood van zijn geliefde. De volgende dag vonden ze zijn lichaam naast het oude kasteel van de stad. Sindsdien werd hij een “stichio” (geest) en zijn ziel vond een toevlucht bij de Bron van Harmena. Daar treurt hij om zijn verloren jeugd en zijn verloren liefde.

Het gevecht van de geesten.

Maar de geest van Harmena was een goede geest die de bron van Harmena en al zijn vrienden en dierbaren bewaakte. De meesten van hen waren leerlooiers – zoals Kostantis was – want Kostantis had het gevoel dat leerlooiers zijn familie waren en van hen allemaal hield.
Als zijn geest zich eenzaam voelde, verliet hij zijn schuilplaats en dwaalde hij van steegje naar steegje, begon te gillen en te kreunen. Samen met het geschreeuw, volgens de legende, kon je ook vreemde geluiden horen of een ketting horen slepen. Hij volgde altijd dezelfde route. Hij ging van het huis van Lenio, langs het huis van zijn familie en van de huizen van zijn vrienden.
In het gebied van Amfissa waren er, behalve de geest van Harmena, ook andere geesten. Ze beschermden allemaal een waterbron, een wijk … Soms vochten de plaatselijke geesten met elkaar en deze gevechten duurden dagen en nachten. Maar altijd won de geest van Harmena. Dit gevecht vond plaats bij de bron van Harmena, onder de oude bomen.
Tijdens het laatste weekend van Carnaval in Amfissa wordt de legende van de “geesten” nieuw leven ingeblazen. Vanuit de wijk Harmena, waar alle oude looierijen waren, en van de trappen van de St. Nicholas kerk, komt de “geest” naar beneden gevolgd door feeën, kabouters, vogelverschrikkers en andere bizarre wezens. Het strijdt met de rest van de geesten, maar de kracht van het goede heeft altijd de overhand en de beschermer van de leerlooiers is altijd bij de winnaar.

Als je toevallig in de buurt bent, mis het dan niet./

© Lato,
Het Griekse Taal– & CultuurCentrum van Amsterdam