De torens van Mani: gemaakt van steen zoals het landschap, lang, zonder speciale versieringen en vol trots staan ze daar; zij zijn de bewakers van Mani.
Ze bewaken de waardigheid van een clan (= Patria), de traditie van gastvrijheid, de lokale gebruiken en legendes.
Michael Palaiologos probeerde in 1415 om de hoogte van de torens te beperken en de Beierse Regent Mauer beval in 1834 om hen neer te halen.
Beide hebben gefaald.
Torens van Mani: een emblematische bouwstijl
De torens van Mani zijn een unieke categorie volksarchitectuur in Griekenland. De oorsprong van deze architecturale vorm is niet zeker, maar er zijn duidelijke overeenkomsten met andere vormen in Italië, zoals die van San Gimignano.
Hoe dan ook, hun bestaan in Mani wordt duidelijk gerechtvaardigd door de noodzaak om de piraten en andere indringers weg te houden, die tevergeefs probeerden het gebied te bezetten. Voor de constructie hebben mensen de lokale stenen gebruikt, waardoor de muren op deze manier van een afstand niet te onderscheiden zijn. Dit bood een extra bescherming tegen aanvallen van piraten.
Het bouwen van torens hield enerzijds verband met het sociale systeem van de regio die was gebaseerd in clans (= familieverbanden) en aan de andere kant met de uitroeiingsvetes tussen de verschillende clans.
Torens: symbolen van macht en autoriteit
De status van de familie die eigenaar was van het gebouw was meestal verbonden met de hoogte van de toren. Het gebeurde vaak dat machtige gezinnen het niet toestonden dat andere, minder belangrijke families een hogere toren bouwden en van tijd tot tijd dwongen ze hen hun gebouwen te verlagen of … zelfs om ze neer te halen. Het is duidelijk dat de torens van Mani symbolen waren van macht en autoriteit en ook het hart van een Patria (= clan). Alle belangrijke gebeurtenissen van het gezin vonden daar plaats: bruiloften, geboorten, doopfeesten, sterfgevallen, feesten …
Iedereen die tot een Patria behoorde, was verplicht om (indien nodig) niet alleen zijn familie te verdedigen, maar ook de hele clan, wiens huizen meestal rond de toren waren gebouwd.
Ook was de bouw van een dergelijk gebouw een plicht van de hele clan; hetzelfde gebeurde met de bewaking.
Een toren kon onmogelijk door vrouwen worden geërfd. Alleen de naaste mannelijke familieleden hadden dit recht. De lange en moorddadige familiegevechten hadden als gevolg dat vele torens werden vernietigd. Een toren opblazen betekende veel meer dan de vernietiging van een gebouw. Het betekende ook de ineenstorting van het prestige van de familie.
De verborgen geheimen van de torens.
Over het algemeen zijn het gebouwen met meerdere verdiepingen (soms met 4 of zelfs 5 verdiepingen), gemaakt van steen en hun hoogte bedraagt meestal 20 m. Natuurlijk bieden ze speciale schuilplaatsen en crypten, waarvan de uitgang vroeger in grotten of ergens ver weg en veilig uitkwam.
Huizen van de leden van een clan (die rond de toren werden gebouwd) waren vaak verbonden met de hoofdtoren door ondergrondse gangen. Op deze manier kan iedereen gemakkelijk van de ene naar de andere kant gaan.
Om veiligheidsredenen had dat soort gebouwen geen voor de hand liggende deur. Als iemand de hoofdingang van een toren wilde vinden, moest hij weten hoe hij daarheen moest gaan door vele kleine steegjes en grote of kleine huizen.
Deuren waren laag en voor extra veiligheid waren de torens niet gesloten met een normale houten deur, maar door een deur gemaakt van steen.
In de loop van de jaren werden, naast de familietorens, ook oorlogstorens ontwikkeld. Deze stonden onafhankelijk binnen een dorp of complex en waren speciaal ontworpen voor oorlogsvoering. Ze werden niet bewoond door een specifieke clan. Ze zijn gebouwd op verschillende strategische plaatsen.
Tegenwoordig kunnen we in totaal ongeveer 800 van deze emblematische constructies zien. Ze zijn verspreid over stranden en in de bergen en naast het feit dat het architectonische monumenten zijn, hebben ze veel verhalen te vertellen.
© Lato,
Het Griekse Taal– & CultuurCentrum van Amsterdam